Các Khái Niệm Cơ Bản Về Nghệ Thuật Nhiếp Ảnh

Lưu ý một điều là độ nhạy sáng càng cao thì độ nhiễu (noise) cũng càng cao nên chỉ dùng ISO cao khi chụp với điều kiện ánh sáng yếu hoặc tốc độ chụp quá nhanh

Apeture - Độ mở ống kính
Một ống kính máy chụp hình có một màn sập, được ghép bằng nhiều là thép tạo thành một lỗ tròn, đại khái là thế, mục đích của những là thép đó là làm cho chúng ta có thể thay đổi đường kính của cái lỗ nhận ánh sáng đó. Như vậy rõ ràng là nếu cái lỗ đó càng to thì lượng ánh sáng vào càng nhiều và ngược lại. Người ta gọi đó là độ mở ống kính. Tương ứng với mỗi độ mở ống kính đó người ta có một trị số như sau: 1 , 1.4 , 2 , 2.8 , 4 , 5.6 , 8 , 11 , 16 , 32 … các trị số này gọi là các F-Stop hay là khẩu độ. Đối với mỗi ống kính sẽ có một tiêu cự là f, như vậy đường kính của lỗ nhận ánh sáng đó sẽ là f/khẩu độ, khẩu độ càng lớn thì đường kính càng nhỏ. Thông thường trong máy ảnh người ta không ghi là f/2 hay là f/2.8 .. mà người ta thường ghi là f2, f2.8, f4.... do vậy mọi người để ý là nếu chúng ta nói rằng chúng ta tăng độ mở ống kính có nghĩa là chúng ta đang giảm khẩu độ. Chẳng hạn như trên dãy số trên thì f1 là độ mở ống kính lớn nhất và f32 là độ mở ống kính nhỏ nhất.
Nếu chúng ta tăng hay giảm một đơn vị khẩu độ có nghĩa là chúng ta tăng hay giảm lượng ánh sáng vào ống kính gấp đôi.

Shutter Speed tốc độ chụp
Hình dung thế này, cái cửa sập đó nó mở ra xong nó đóng lại ngay lập tức thì rõ ràng là lượng ánh sáng nhận được ít hơn so với nó mở ra một chút rồi nó mới sập lại. Như vậy tốc độ chụp chính là thời gian mở của cửa sập, được tính bằng đơn vị bằng giây, thường thì trong máy họ chia sẵn cho chúng ta các giá trị để sao cho với mỗi hai tốc độ chụp sát nhau thì lượng sáng vào máy là gấp đôi, cũng có thể có máy có các giá trị không gấp đôi như thế, nhưng mà cái này cũng dễ hiểu nên anh chị em sẽ tự biết thôi .. hehe.
Tốc độ chụp ảnh hưởng nhiều đến chất lượng ảnh, trong trường hợp chụp các vật thể chuyển động thì thường phải để tốc độ chụp nhanh vì khi chuyển động sẽ làm nhòe hình. Còn chụp buổi tối phải để tốc độ thấp để lượng ánh sáng vào đủ, nếu không thì hình đen thui mất, và phải đóng khẩu độ nhỏ lại nữa, khỏang f11 trở lên( đến F32) với SLR và f4 (đến F8)với P&S. Để ánh sáng vào từ từ. Và trường ảnh sẽ sâu hơn.

DOF: Độ sâu trường ảnh
Nói nôm na thế này, DOF có thể hiểu được là khoảng rõ nét của hình ảnh. Khi bạn lấy nét vào chủ thể thì có một khoảng không gian trước và sau chủ thể cũng rõ nét, khoảng này gọi là DOF. Khi bạn chụp ảnh phong cảnh, thường là ảnh có chiều sâu nên bạn cần các vật thể ở xa cũng rõ nét mà vật thể ở gần cũng rõ nét, có nghĩa là bạn cần làm sao để DOF lớn. Ngược lại, khi bạn chụp chân dung thì thường chỉ cần chủ thể rõ nét, còn các vật thể phía sau làm phông nền sẽ mờ đi, như vậy phải làm sao cho DOF mỏng thôi.
DOF chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố nhưng yếu tố cơ bản nhất là độ mở ống kính. Nếu độ mở ống kính càng lớn thì DOF càng mỏng và ngược lại. Do vậy, nếu bạn cần chụp với DOF mỏng (chụp chân dung chẳng hạn) thì cứ cho độ mở ống kính to hết cỡ vào cho nó mỏng, còn nếu chụp phong cảnh thì bóp độ mở ống kính nhỏ lại. Nhắc lại một chút bên trên là trong dãy số của các máy Point and Shoot (từ sau này viết tắt thành PnS cho nó gọn ) khi độ mở ống kính là f2 thì thường là độ mở lớn nhất, còn f8 là độ mở nhỏ nhất.

Khi muốn mở ống kính lớn để lấy DOF mỏng trong chụp ảnh chân dung, rất có thể có những điều kiện ánh sáng mạnh sẽ làm cho hình bị dư sáng (Over Exposure) nên trong những trường hợp này người ta phải dùng thêm các kính lọc để giảm lượng ánh sáng vào máy.

========================================================

MINH HỌA CHO KHÁI NIỆM Sự phơi sáng, Khẩu độ, tốc độ:
Để dễ hình dung, ta có thể liên hệ đến việc mở robinê nước vào ly sao cho vừa đủ đầy ly sẽ tương đương với việc mở khẩu độ sao cho chụp hình đúng sáng. Khi đó xem hình sau ta sẽ thấy...

... nếu nước mở ít (khẩu độ nhỏ) thì sẽ mất nhiều thời gian (tốc độ chậm) để có thể đầy ly nước và tương tự là mở nước mạnh (khẩu độ lớn) thì thời gian cần sẽ ít hơn (tốc độ nhanh).

Tốc độ và khẩu độ có thể biểu diễn theo các hình dưới đây:

Cứ 1 bước nhảy ở thang bậc trên được gọi là 1 khẩu. Đối với các máy hình đời mới thì ta có thể tăng giảm theo từng 1/2 hay 1/3 khẩu. Để dễ hình dung thì ta hãy coi ví dụ sau: vào ngày trời nắng đẹp, với tốc độ 1/125 và khẩu độ f16 bạn sẽ có 1 tấm ảnh đúng sáng. Và bạn có thể tăng/giảm ở khẩu độ & tốc độ sao cho việc bù trừ đúng thì bạn cũng sẽ có 1 tấm ảnh đúng sáng. Hãy xem hình minh họa ở dưới!

========================================================

Các tip khi chụp ảnh:
- Trước hết là nguyên tắc quen thuộc nhất: nguyên tắc 1/3 (Rule of Thirds). Đây là một nguyên tắc "nằm lòng" của người chụp ảnh. Cơ bản là bạn chia tưởng tượng cái màn ảnh thành ba phần theo chiều ngang và ba phần theo chiều dọc (bằng hai đường kẻ ngang và hai đường kẻ dọc) như cái bàn cờ tic tac toe 9 ô vậy thôi. Như vậy chúng ta sẽ có hai đường ngang (thường dùng trong chụp landscape) và hai đường dọc (thường dùng trong chụp chân dung) và 4 cái giao điểm. Khi chụp ảnh, hãy đặt các chủ thể cần chụp vào các đường này và các đối tượng hay điểm nhấn của bức ảnh hãy đặt vào vị trí của các giao điểm.

Hình dưới đây chụp không theo nguyên tắc 1/3, đường chân trời nằm giữa ảnh nên có vẻ như không gian bị bó hẹp lại và thiếu chiều sâu



Hình này sau khi crop lại, đường chân trời nằm ở 1/3 bên dưới, không gian dường như rộng hơn



Khi chụp phong cảnh thường để đường chân trời năm ở 1/3 trên hoặc 1/3 dưới tùy theo mục đích chụp của tác giả, ngoài ra cũng nên chú ý đến các vật thể nằm trong hình cũng nên theo nguyên tắc 1/3 này