Nokia là một cái tên đã quá quen thuộc với người tiêu dùng Việt Nam. Khi nhắc đến hãng này, chúng ta có thể liên tưởng ngay đến một thời huy hoàng với sự có mặt của Nokia ở khắp mọi nơi, bao phủ từ những điện thoại phổ thông "đập đá" cho đến các máy "thông minh" N-Series, E-Series, sau này có thêm Asha và Lumia. Giờ đây, Nokia, một trong những hãng sản xuất điện thoại lâu đời và có tầm ảnh hưởng mạnh đến thế giới di động, đã về chung một ngọn cờ với Microsoft sau thương vụ trị giá 7,3 tỉ USD. Chúng ta hãy cùng xem lại những cột mốc cũng như các thiết bị quan trọng của công ty này nhé.
Trước hết mình xin tóm sơ một số thông tin chủ yếu về Nokia. Đây là một công ty Phần Lan chuyên kinh doanh trong lĩnh vực viễn thông và công nghệ thông tin với trụ sở chính đặt tại Espoo, Phần Lan. Ngoài việc bán điện thoại và các thiết bị công nghệ thông tin di động, Nokia còn cung cấp các ứng dụng, game, nhạc, dịch vụ chuyển tin nhắn và nhiều loại nội dung đa phương tiện khác. Hãng cũng có hệ thống bản đồ kĩ thuật số miễn phí và dịch vụ định vị, chỉ đường ở nhiều nơi trên toàn cầu. Tính đến năm 2012, Nokia đã thuê 101.900 nhân viên ở 120 nước, bán hàng ở 150 quốc gia và vùng lãnh thổ.
Những ngày đầu thành lập
Lịch sử của Nokia bắt đầu từ năm 1865 khi kĩ sư khai mỏ Fredrik Idestam thành lập một công ty sản xuất giấy ở thị trấn Tampere phía Tây Nam của Phần Lan. Tới năm 1868, Idestam xây dựng nhà máy thứ hai ở thị trấn Nokia, cách Tampere 15km về phía Tây, và khu vực này nằm kế con sô Nokianvirta. Năm 1871, với sự giúp đỡ của người bạn thân Leo Mechelin, Idestam đã đổi tên và chuyển công ty mình thành một công ty cổ phần và kể từ đó công ty chính thức mang tên là Nokia. Như vậy, Fredrik Idestam và Leo Mechelin được xem là hai đồng sáng lập ra công ty.
Trước hết mình xin tóm sơ một số thông tin chủ yếu về Nokia. Đây là một công ty Phần Lan chuyên kinh doanh trong lĩnh vực viễn thông và công nghệ thông tin với trụ sở chính đặt tại Espoo, Phần Lan. Ngoài việc bán điện thoại và các thiết bị công nghệ thông tin di động, Nokia còn cung cấp các ứng dụng, game, nhạc, dịch vụ chuyển tin nhắn và nhiều loại nội dung đa phương tiện khác. Hãng cũng có hệ thống bản đồ kĩ thuật số miễn phí và dịch vụ định vị, chỉ đường ở nhiều nơi trên toàn cầu. Tính đến năm 2012, Nokia đã thuê 101.900 nhân viên ở 120 nước, bán hàng ở 150 quốc gia và vùng lãnh thổ.
Những ngày đầu thành lập
Lịch sử của Nokia bắt đầu từ năm 1865 khi kĩ sư khai mỏ Fredrik Idestam thành lập một công ty sản xuất giấy ở thị trấn Tampere phía Tây Nam của Phần Lan. Tới năm 1868, Idestam xây dựng nhà máy thứ hai ở thị trấn Nokia, cách Tampere 15km về phía Tây, và khu vực này nằm kế con sô Nokianvirta. Năm 1871, với sự giúp đỡ của người bạn thân Leo Mechelin, Idestam đã đổi tên và chuyển công ty mình thành một công ty cổ phần và kể từ đó công ty chính thức mang tên là Nokia. Như vậy, Fredrik Idestam và Leo Mechelin được xem là hai đồng sáng lập ra công ty.
Fredrik Idestam (trái) và Leo Mechelin (phải) - hai nhà đồng sáng lập Nokia
Bây giờ hãy tạm gác Nokia qua một bên, chúng ta sẽ nói về Finnish Rubber Works, một công ty chuyên kinh doanh cao su; và Finnish Cable Works, nhà cung cấp cáp điện thoại, điện tín và dây điện. Finnish Cable Works đã mua lại Finnish Rubber Works từ năm 1922, và cũng mua lại các máy phát điện của Nokia để giúp công ty tránh khỏi tình trạng phá sản vào cuối thế chiến thứ I. Việc này cũng giúp Finnish Cable Works đảm bảo nguồn điện cho việc sản xuất của mình.
Cũng từ năm 1922, Finnish Rubber Works, Finnish Cable Works và Nokia đều thuộc sở hữu chung của một số cổ đông, và sau đó đến năm 1967, cả ba được sát nhập lại để tạo thành tổ hợp công nghiệp Nokia Corporation. Đây chính là bước đệm giúp Nokia vươn ra toàn cầu. Vào thời điểm này, Nokia sản xuất rất nhiều thứ, bao gồm các sản phẩm giấy, lốp xe ô tô và xe đạp, giày dép, cáp viễn thông, TV, máy tính, máy phát điện, hệ thống tự động, tụ điện, thiết bị liên lạc cho quân đội, nhựa, nhôm và hóa chất. Mỗi một bộ phận sẽ có một giám đốc riêng có nhiệm vụ báo cáo với Chủ tịch đầu tiên của Nokia, ông Björn Westerlund. Đây cũng là người đã thành lập nên bộ phận điện tử trong Nokia hồi năm 1960, gieo mầm cho tương lai của hãng trong lĩnh vực viễn thông liên lạc. Năm 1962, thiết bị điện tử đầu tiên mà hãng sản xuất ra là một bộ phân tích xung dùng cho các nhà máy điện hạt nhân. 5 năm sau, bộ phận điện tử này được tách ra riêng và bắt đầu sản xuất các thiết bị viễn thông.
Sản xuất thiết bị mạng
Trong những năm 1970, Nokia bắt đầu bước chân sâu hơn vào ngành công nghiệp viễn thông bằng việc phát triển Nokia DX 200, một chiếc switch kĩ thuật số dùng để kết nối cuộc gọi và thiết bị này đã trở thành con ngựa chiến của bộ phận thiết bị mạng thuộc Nokia. Nhờ kiến trúc dạng module và linh hoạt của mình nên người ta có thể sử dụng DX 200 để tạo ra những sản phẩm switch khác. Cũng trong giai đoạn 1970 này, Nokia từng được chính phủ Phần Lan mua lại cổ phần, nhưng sau đó nhà nước đã bán lại cổ phần đó cho chính Nokia vào năm 1992. Kể từ đó, bộ phận thiết bị mạng của Nokia đổi tên thành Nokia Telecommunications. Từ năm 1970 đến 1980, Nokia cũng đã phát triển hệ thống thiết bị nhắn tin, một thiết bị liên lạc kĩ thuật số, nhỏ gọn và có khả năng mã hóa tin nhắn để dùng trong Lực lượng Phòng vệ Phần Lan.
Nokia DX200 và người vận hành
Những chiếc điện thoại di động đầu tiên
Thực chất Nokia đã tham gia sản xuất các hệ thống liên lạc từ những năm 1960. Từ 1964, Nokia phát triển các radio và bộ đàm VHF, tới năm 1966 thì hợp tác với công ty Salora để xây dựng chuẩn ARP (Autoradiopuhelin), một hệ thống liên lạc bằng sóng radio lắp trong xe ô-tô.
Quảng cáo
Năm 1979, Nokia sát nhập với Salora để thành lập nên công ty Mobira Oy. Mobira bắt đầu phát triển các điện thoại di động dựa vào chuẩn NMT của Bắc Âu. Đây cũng là hệ thống mạng di động đầu tiên được đưa vào vận hành trong năm 1981. Năm 1982, Mobira giới thiệu chiếc car phone đầu tiên của mình.
Tới năm 1984, hãng này ra mắt Mobira Talkman, chiếc điện thoại có thể di chuyển đầu tiên trên thế giới. Và ba năm sau, Nokia tiếp tục giới thiệu một trong những chiếc điện thoại cầm tay đầu tiên của thế giới, chiếc Mobira Cityman 900 cho mạng NMT-900. So với chiếc Mobira Senator (1982) nặng 9,8kg và Talkman nặng 5kg, thiết bị Mobira Cityman này chỉ có trọng lượng 800g đã kèm pin. Mặc dù có giá cao, lên tới 5999 USD, nhưng máy vẫn được tiêu thụ khác nhiều. Nó thậm chí còn trở thành một biểu tượng cho thấy địa vị xã hội cao của người đang sử dụng máy.
Chiếc điện thoại của Nokia trở nên nổi tiếng vào năm 1987 khi lãnh tụ Liên Xô - Mikhail Gorbachev - được chụp ảnh khi đang dùng một chiếc Mobira Cityman để gọi điện cho bộ truyền thông ở Moscow. Sự kiện này khiến cho Mobira Cityman được đặt nickname là "Gorba". Năm 1989, Nokia-Mobira Oy chính thức trở thành Nokia Mobile Phones.
Những năm 1980, Nokia cũng có nỗ lực tiến vào thị trường máy tính cá nhân với chiếc MikroMikko. Tuy nhiên, sản phẩm này không gây được nhiều sự chú ý và mảng computer đã được bán cho hãng British International Computers Limited, sau đó tiếp tục trở thành một phần của Fujitsu. Sau đó, MikroMikko được quảng báo trên toàn cầu với cái tên Fujitsu ErgoPro. Nokia cũng có sản xuất màn hình CRT và TFT LCD chất lượng rất cao dành cho PC và các hệ thống trình chiếu lớn, nhưng sau đó Nokia Display đã bị bán cho ViewSonic.
Nokia cũng là một trong những công ty đóng vai trò cực kì quan trọng trong quá trình phát triển chuẩn GSM, chuẩn mạng phổ biến mà chúng ta vẫn đang sử dụng ở các phiên bản mới hơn. Đây là công nghệ mạng di động thế hệ thứ hai vừa có khả năng truyền tải giọng nói, vừa có thể truyền dữ liệu. Việc tham gia vào sản xuất điện thoại tương thích chuẩn NMT đã mang lại cho Nokia rất nhiều kinh nghiệm quý báu trong việc chung tay phát triển GSM. Cuộc gọi điện GSM đầu tiên trên thế giới thực hiện vào ngày 1/7/1991 cũng được dựa trên mạng do Nokia cung cấp bởi Thủ tướng Phần Lan Harri Holkeri. Tất nhiên, chiếc điện thoại mà ông cầm cũng là một bản mẫu điện thoại GSM của Nokia.
Quảng cáo
Năm 1998 là năm đánh dấu 3 trào lưu mới với các thiết bị điện thoại di động do chính Nokia khởi xướng. Bên cạnh sự thành công rực rỡ của dòng điện thoại dành cho doanh nhân 6110 với vỏ 2 màu tuyệt đẹp, chiếc Nokia 5110 với vỏ màu thay đổi được XpressOn(r) với những màu sắc trẻ trung, cho phép người dùng chủ động trong việc thể hiện cá tính và phối màu thời trang cho mình ra đời.
Trào lưu XpressOn(r) của Nokia thật sự trở nên phổ biến kể từ năm 1999 với sự ra đời của dòng Nokia 3210, và 8210 siêu nhỏ gọn. Nếu tinh ý, bạn sẽ thấy nhiều sự tương đồng giữa cách Nokia chọn màu cho XpressOn ở thời điểm đó và các dòng Lumia về sau.
Năm 1998, Nokia cùng 2 nhà sản xuất điện thoại lớn ở thời điểm đó, Motorola và Ericsson lập liên doanh mua lại Psion, và thành lập nên Symbian, ltd. Hệ điều hành chính thức Symbian chính thức được phát triển.
Cuối năm 1998, 8810 cũng là chiếc điện thoại đầu tiên trên thế giới dùng hệ thống ăn ten ngầm và cũng được xem là cộc mốc cho phân khúc điện thoại sang trọng với lớp vỏ mạ chrome bóng đẹp. Đây là một "thành tựu" lớn đối với các kĩ sư của Nokia bởi nó có ăn-ten gắn bên trong thân thiết bị - một tính năng nay cực kì phổ biến ngày nay nhưng rất lạ lẫm bào năm 1998.
Cuối năm 1999, chiếc điện thoại 7110 dòng dành cho doanh nhân ra đời. 7110 là chiếc điện thoại đầu tiên dùng hệ điều hành S40, và được xem là 1 trong những chiếc điện thoại đầu tiên trên thế giới có tính năng WAP, tin nhắn cao cấp với màn hình rộng hiển thị được 3 dòng văn bản.
Năm 2000, mẫu điện thoại Symbian đầu tiên của Nokia được ra đời. Đó là chiếc Nokia 9210 Communicator. 9210 là 1 trong những chiếc điện thoại có màn hình màu đầu tiên, tích hợp các khả năng nhận Fax, email,....thay thế cho chiếc 9110 vốn được giới doanh nhân thời đó rất ưa thích.
Ngoài ra, cả 2 công ty sẽ hợp tác trong lĩnh vực marketing, phát triển phần mềm cho điện thoại di động. Bing sẽ trở thành nền tảng tìm kiếm trong các thiết bị và dịch vụ của Nokia. Quảng cáo trên điện thoại Nokia sẽ là dịch vụ adCenter Microsoft. Phần dịch vụ dẫn đường Nokia Maps sẽ được tích hợp vào Bing Maps trong khi Nokia sẽ cố gắng mở rộng Marketplace cho phép thanh toán thông qua các nhà mạng thay vì chỉ dùng thẻ tín dụng như hiện tại. Tuy chưa thấy Nokia nói rõ nhưng họ cho biết các nội dung và kho ứng dụng riêng của Nokia sẽ được tích hợp chung với Marketplace.
Xem thêm bài phân tích: Vì sao Nokia lại hợp tác với Microsoft
Ngày 3/9/2013, rất bất ngờ, Microsoft thông báo đã mua lại mảng thiết bị và dịch vụ của Nokia (Nokia Devices & Business) với giá 3,79 tỷ Euro và thêm 1,65 tỷ Euro nữa cho một số bằng sáng chế mà công ty Phần Lan đang nắm giữ. Quy ra đô la Mỹ thì tổng tiền vào khoảng 7,3 tỷ USD. Sẽ có 32.000 nhân viên Nokia chuyển sang làm việc cho Microsoft, bao gồm cả cựu tổng giám đốc Stephan Elop, 4700 nhân viên Phần Lan và 18300 nhân viên phụ trách sản xuất. Lưu ý rằng Nokia Devices & Business cũng bao gồm cả dòng sản phẩm Asha, chưa rõ Microsoft sẽ làm gì với bộ phận này. Ông Risto Siilasmaa, chủ tịch Nokia sẽ là CEO lâm thời của Nokia cho đến khi thương vụ kết thúc vào quý 1/2014. Hiện tại thì mọi việc vẫn phải chờ chính phủ, các cổ đông cho phép nhưng sẽ rất khó để mọi thứ bị gián đoạn. Quan trọng hơn, chúng ta sẽ không còn được thấy bất kì smartphone nào mang thương hiệu Nokia nữa.
Ngày 25/4.2014, Microsoft thông báo chính thức hoàn thành việc mua lại Bộ phận Thiết bị và Dịch vụ của Nokia. Bộ phận này sẽ được đổi tên thành Microsoft Mobile Oy.
