Ống kính manual focus - quay tay mệt mà sướng

Tham gia Tinh Tế và facebook nhóm Camera Tinh Tế miền Tây đã lâu, nay mình xin chào sân với bài viết lượm lặt về thú vui "quay tay", chơi ống kính manual focus (MF) cổ. Bài viết chỉ là lượm lặt những gì mình biết về ống kính MF, một số loại ống MF mình đã chơi qua chứ chưa phải là một bài tổng hợp đầy đủ về thể loại này. Ngoài ra, mình chỉ chơi ống kính MF trên máy số, nên chỉ viết những gì được trải nghiệm ống MF trên máy số, máy phim thì mình chưa thử qua.

Hiện nay trong thời đại công nghệ ảnh số phát triển, nhiều người chơi ảnh số lại có một thú vui "bán cổ điển", đó là sử dụng ống kính MF cổ trên thân máy số hiện đại, hình thức kết hợp này nghe có vẻ hơi bất hợp lý, nhưng đối với một số người thì nó lại có một sức hút mới lạ và độc đáo.

Trừ các dòng ống kính MF hiện đại như Carl Zeiss, Voigtlander, Leica ngày nay vẫn còn sản xuất mình không đề cập đến, hầu hết các ống kính MF được xem là cổ khi được thiết kế, sản xuất từ thời máy phim SLR hoặc rangefinder từ những năm 1980 trở về trước. Một vài ống MF cổ thường có một số đặc tính độc, lạ mà ống kính AF ngày nay không có được: bokeh xoáy, bokeh viền bong bóng, bokeh tròn do cấu tạo nhiều lá khẩu, flare....Và để tận dụng những đặc tính đó, ngày nay có nhiều loại ngàm chuyển đổi (mount, adapter) để gắn các ống MF cổ trên thân máy số được sản xuất phục vụ cho thú chơi này. Các loại ngàm ống kính MF cổ phổ biến như Nikon F, Canon FD, Minolta SR, M42, Olympus OM, Pentax K, Contax C/Y...

Không cần nhiều tiền, bạn cũng có thể quay tay và ...sướng

Trước tiên, ta cần tìm hiểu một chút về các loại ngàm ống kính nào có thể cắm thông qua ngàm chuyển lên thân máy ảnh số để sử dụng một cách bình thường. Ở đây mình chỉ đề cập các dòng máy số phổ biến và ống kính MF phổ biến.

- Với thân máy Nikon F: chỉ có thể sử dụng các ống kính MF ngàm Nikon F, hầu như các loại ống kính ngàm khác khi qua ngàm chuyển để gắn lên thân máy Nikon đều bị "cận", tức là chỉ lấy nét, "nhìn rõ" những vật ở gần, không lấy nét được khoảng cách xa như bình thường. Giải pháp là trên ngàm chuyển sẽ gắn thêm 1 thấu kính chống cận, tuy nhiên sẽ làm giảm chất lượng ảnh ít nhiều, phụ thuộc vào chất lượng của thấu kính chống cận này.

- Với thân máy Canon EOS: Đây được xem là thân máy DSLR "dễ chịu", hầu như các loại ngàm ống kính của các hãng khác nhau đều có thể cắm lên thân máy Canon EOS qua ngàm chuyển đổi mà không cần thấu kính chống cận. Các ống phổ biến cắm được có ngàm Nikon F, Pentax K, Olympus OM, M42, Leica R, Contax C/Y... Giá ngàm chuyển từ 100.000đ-500.000đ tùy loại không chip hay có chip báo nét.

- Với thân máy Sony, Pentax: chỉ có thể dùng ngàm chuyển M42, các ngàm khác đều bị cận nếu không có thấu kính. Ngoài ra có 1 số hãng sản xuất ngàm chuyển cho lens khác M42, tuy nhiên phải thay đổi kết cấu bằng cách thay ngàm lens hoặc ngàm body (chưa thấy người dùng Việt Nam sử dụng nhiều).

- Với các thân máy không gương lật như Sony ngàm E, Fujifilm X, Olympus - Panasonic Micro four thirds thì hầu như các loại ngàm ống kính phổ biến đều có thể "ăn nằm" chung chạ được mà không bị tình trạng cận thị. Giá ngàm chuyển khoảng 300.000đ với các ngàm DSLR.

Để tìm hiểu chi tiết tại sao có ngàm dùng được, có ngàm bị cận.. có 2 vấn đề liên quan: đó là flange focal distance và kết cấu cơ khí của ngàm lens và ngàm body. Các bạn có thể tìm hiểu ở link sau http://en.wikipedia.org/wiki/Flange_focal_distance

Flange focal distance - Wikipedia

en.wikipedia.org

Về ngàm chuyển, thường sẽ có 2 loại: loại "trơn" và loại có gắn chip báo nét.

Trong các loại ống kính MF, ống kính M42 là loại ống kính phổ biến nhất. Đây là một loại ống kính máy ảnh sử dụng ngàm ren xoáy có đường kính 42mm được dùng trên các thân máy phim SLR, được hãng Carl Zeiss của Đức phát triển từ những năm 1950 và nhiều hãng khác sản xuất phổ biến sau đó.

Một số dòng ống kính M42 phổ biến được nhiều người săn tìm sử dụng như:
- Carl Zeiss 20mm f2.8, 35mm f2.4, 50mm f1.8, 80mm f1.8, 135mm f3.5... nổi tiếng về độ nét, màu sắc, tương phản tốt
- Pentax Takumar (Super, S-M-C, SMC Takumar) 55mm f1.8, 50mm f1.4, 100mm f2.8, 135mm f2.5...màu sắc ấm, thiên về tone vàng, độ nét tốt, giá rẻ hơn Carl Zeiss, dòng này đa số đều có vòng focus nhẹ tay hơn các lens Đức

- Pentacon 50mm f1.8, 135mm f2.8...giá rẻ, phù hợp các bạn mới tập chơi MF
Các lens trên có thể được mua với giá từ 500.000 đồng đến 5-6 triệu tùy vào hình thức còn đẹp hay xấu.

Hiện nhiều hãng sản xuất máy ảnh nắm bắt xu thế sử dụng ống kính MF trên máy số của người dùng, họ đã đưa vào thân máy một số tính năng hỗ trợ MF như focus peaking color, (Sony NEX ngàm E, Fujifilm X, Sony alpha SLT...), split image (Fujifilm X-T1...) giúp cho việc lấy nét thủ công trở nên dễ dàng. Đối với thân máy Canon EOS thì có sự hỗ trợ của...bên thứ 3, là các nhà sản xuất ngàm gắn chip báo nét, tuy chưa thật sự dễ lấy nét nhưng cũng giúp người dùng đỡ "hại mắt" khi lấy nét thủ công.

Điểm bất tiện của các ống kính MF cổ lắp trên máy số đó là chỉ chụp được với 2 chế độ là M và A (một số dòng máy không đo sáng ở mode A chỉ có thể chụp ở mode M). Người chơi muốn bức ảnh được đúng nét phải nhìn vào ống ngắm hoặc màn hình LCD thật kỹ để xoay vặn rồi bấm nút.

Một số ảnh mình chụp với các ống kính MF cổ giá rẻ

[IMG]

Tập trung quay tay nhưng mắt thì vẫn phải nhìn mẫu để bắt đúng khoảnh khắc
Ảnh chụp trên Sony NEX 3, ống kính M42 Pentacon 135mm f2.8 (giá thị trường khoảng 1,5 triệu)

[IMG]

Ảnh chụp trên Sony A57, ống kính M42 Carl Zeiss 35mm f2.4 (giá thị trường khoảng 2,5-3 triệu)

[IMG]

Ảnh chụp với Sony NEX 3, lens Minolta MD 50mm f3.5 macro 1:2 (giá thị trường khoảng 2 triệu)
Ống kính MF cũng thuận lợi khi chụp cận cảnh do góc quay của vòng focus lớn, giúp lấy nét tay chính xác, đôi khi AF lại không tiện bằng

[IMG]

Ảnh hạt đường cát to bằng đầu tăm, đã crop lại, chụp với lens M42 Super Takumar 55mm f1.8 gắn ống nối - giá lens và ống nối cộng lại khoảng 1 triệu
Chỉ cần mua thêm cái ống nối gọi là extension tube giá khoảng 300.000đ, gắn vào giữa ống kính và thân máy ảnh, là ta có ống kính macro giá rẻ chơi với thể loại macro.

[IMG]

Ảnh chụp với ống Vivitar Series 1 70-210mm f2.8-4 nặng khoảng 700gr (giá khoảng 2 triệu)
Đa số ống kính MF là ống cố định 1 tiêu cự, khi đã thuần phục em nó, bạn có thể thử sức với ống kính zoom có trọng lượng nặng tay hơn và dĩ nhiên là phải chịu khó xoay 2 lần: xoay zoom rồi lại xoay nét.

Tất cả ống kính MF đều ngon bổ rẻ?

Khi mới đến với thế giới ống kính MF, nhiều người nói với bạn đó là những ống kính ngon bổ rẻ, cũng có phần đúng với một số ống như đã kể trên. Nhưng khi đã "nghiện" rồi thì bạn sẽ phải chuẩn bị hầu bao kha khá cho những ống kính độc, lạ, hiếm...mang tính vừa chơi vừa sưu tầm. Mình thì chỉ chơi đam mê cho vui, hầu bao có hạn nên xin mạn phép không đề cập đến những ống kính MF quá đắt tiền như Leica, Zeiss...

Một số ống kính độc, lạ mà mình có dịp được biết qua, xin giới thiệu với các bạn.

Meyer Optik 100mm f2.8 (ngàm M42 và Exakta) sản xuất tại Tây Đức khoảng 1966: ống kính có 15 lá khẩu, gần như tròn ở mọi khẩu độ, cho bokeh có viền bong bóng phát sáng:

[IMG]

M42 Helios 44m 58mm f2 do Liên Xô sản xuất: lens giá rẻ, cho bokeh xoáy:

Helios 40-2 85mm f1.5 (M42. Nikon F, Canon EOS): độ nét và nổi khối tốt, cho bokeh xoáy, hiện nhà máy ở Nga đã sản xuất lại dòng lens này:

Có thể nêu ra một số lý do khiến ống kính MF hiện nay nhận được sự quan tâm trở lại:

Thứ nhất: Đây là loại ống kính có giá thành thấp. Ví dụ, các ống kính fix MF có tiêu cự từ 50-60mm, độ mở f1.7-f2.0 có giá trên dưới 500.000 đồng trong khi ống kính AF tương đương có giá 1,5 - 2 triệu đồng. Ống kính MF 50mm f1.4 có giá khoảng 1.500.000 đồng, trong khi ống AF tương đương có giá từ 5 - 6 triệu đồng.

Thứ hai: so với ống kính AF, độ bền vật lý của ống kính MF phần lớn là rất tốt. Thân ống MF làm bằng kim loại rất chắc chắn, thấu kính của một số hãng được tráng phủ kỹ càng, tuổi thọ lâu dài. Thậm chí có những ống kính MF có chất lượng quang học tuyệt hảo như Carl Zeiss 50mm f1.4 T*, 135mm f2.8 T*...

Thứ ba: các dòng máy không gương lật với khả năng tương thích gần như đa số các ống kính MF cổ, đã làm sống lại những ống kính MF cổ một thời được xem là "rác", do không dùng được ở thời kỳ đầu chuyển qua thời đại máy ảnh số.

Nguyên nhân cuối cùng, và cũng có thể là nguyên nhân quan trọng nhất dẫn đến sự trở lại của ống kính MF: việc sử dụng ống kính MF cổ điển đem lại cho người chụp một cảm giác lãng mạn hoài cổ, một niềm vui khó tả khi tạo ra được những tác phẩm đẹp bằng chính bàn tay, con mắt của mình thay vì bằng những motor điện tử.

Bài viết có sử dụng một số tư liệu, hình ảnh sưu tầm trên internet và ảnh mình tự chụp

Bloody Baron

GÀ

10 năm

Em thì lại thấy 1 nguyên nhân cực kỳ quan trọng để MF phổ biến là các Adapter chuyển đổi giở dễ kiếm, rẻ hơn rất nhiều so với ngày trước rồi (Còn trước đây chưa có vụ adapter thì chỉ có ngồi ngắm 😁 )

onelight

ĐẠI BÀNG

@Bloody Baron Đúng là nhìn theo quan điểm của người bán adapter có khác :D

@onelight Thì em có nói nó là lý do quan trọng nhất đâu bác :3

P/S: EM cũng là fan của MF mà. Từ hồi chơi máy ảnh, lens tự động em chỉ có đúng 1 chiếc zoom xài thay kit còn lại toàn MF ^^ (Chả bao giờ nghĩ đến L, N :D )

rokttg

Trứng

Em cũng chơi MF từ lâu, nói chung chất lượng cũng còn tùy thuộc vào ống kính khá nhiều.
Một số điểm đặc biệt của lén MF như bokeh xoáy thực ra là do lớp thấu kính chất lượng chưa tốt, tạo nên hiệu ứng xoáy trong hình.
và MF cũng không thực sự hoàn toàn là rẻ, đơn cử là Helios 40.
Và để tận dụng thì tốt nhất thì nên xài trên Fullframe

andreytran

Em vẫn đang hạnh phúc với mf,af chỉ có mỗi con kit 😆,đang mơ về Leica R mà chưa có tiền :'(

Văn Vui Vẻ 094

Xài Nex thì quay tay là quá chuẩn 😆 ;)

nktrong

Đọc xong em cũng chuyển chế độ về M ngồi kì cui xoay vặn ạ, thấy hay phết ạ. ;)

@nktrong Lens AF quay tay ko sướng bác ạ. Vì lens AF có thiết kết vòng lấy nét ngắn (để tiết kiệm điện cho motor vận hành & đảm bảo lấy nét tự động nhanh hơn). Ngược lại, MF thuần túy thì vòng focus dài để đảm bảo lấy nét dễ hơn & chính xác hơn 😃

EvilCrab

VIP

@Bloody Baron Các lens AF của ống kính SX cho mirrorless hiện nay quay tay khá ổn, vòng nét chắc, dài hơn so với DSLR (nói đến DSLR là nói tới nhanh, mạnh, chả ai mất công quay tay cả).
Tuy nhiên từ khi thằng nex ra đời với khả năng support quay tay vô đối thì giá lens MF tăng như bị bệnh. Một số ống vớ va vớ vẩn giờ cũng có giá lên giời. Hiện nay không cẩn thận là mua hớ ngay -___-

Chính ra ai có $ đầu tư dàn CZ, Leica lại thành ổn, vì giá hầu như không tăng so với trước đây 😃.

thanhsmile211092

8 năm

@EvilCrab bh tăng kinh quá ạ! cả lens máy chiếu đem mod nên h cũng đắt lên trông thấy
hết thời lens vài trăm k 😃)

Brian Duong

do kinh tế eo hẹp nên ngay từ khi bắt đầu chơi máy ảnh, mình đã chơi MF rồi, rẻ , đẹp, chỉ thua khoảng lấy nét nhanh chậm thôi( do phải quay tay), còn các khoảng khác đều rất ổn.

kentkoo

hmm. bài viết hay

iPdatuan

E xin hỏi các bác 1 điều rất quan trọng với e. Hiện e chưa dám động vào mấy lens MF vì mắt cận tương đối, tuy ko đeo kính nhưng ai nhìn e cũng biết là bị cận, nhất là khi xem tivi hay đọc cái gì đó. Trên máy DSLR thì có núm xoay điều chỉnh cận ở ống ngắm, vậy khi cắm lens MF vào thì cái sự chụp quay tay này đối với e có thể cho ra được các bức ảnh đúng nét không ạ. Chứ bấm liên hồi về out nét hết là vừa thêm phần lác mắt vừa thêm phần khó thở ạ. Thanks các bác!(máy e dùng ở chữ ký)

@iPdatuan Mình nói luôn quan điểm là nếu dùng MF nên dùng các máy có hỗ trợ tốt như NEX, Pana, Olympus.
Cái điều chỉnh cận, viễn ở ống ngắm chỉ điều chỉnh đc với người cận nhẹ thôi, cận nặng thì hơi phiền. Với lại việc cố ngắm để MF không tốt cho mắt, sẽ góp phần nâng "số" cho mắt bạn đấy. Những máy ảnh trước đây nó có cái hệ thống trợ nét (đường cắt, hoa râu, ...), còn bây giờ chỉ có căng mắt ra ngắm.

@EvilCrab Thanks bác, có lẽ bác chủ phải chống chỉ định với loại mắt nổ mắt xịt như e để anh em tránh xa. Kiểu như đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng...haizzz

@iPdatuan Em không biết D7000 sao chứ em cắm lens mf vào D3100,D5100 và D200 thì chụp cực thiệt,chip báo nét kêu nhỏ hoặc không kêu,nghe nói dòng D700 trở lên thì hỗ trợ tốt hơn,máy Canon thì khỏi nói,nó báo nét như còi báo cháy vậy 😃

Kaka Viet Nam

Mình thấy có bán con Ricoh 50 f1.7 rõ rẻ. Có 700k mới toanh full box. Có ai dùng rồi cho mình ý kiến với, kiếm 1 con về chụp chân dung. Dù gì ngân quỹ của mình cũng chỉ có dưới 2 triệu
Mình đang dùng NEX 5R

bluesight

TÍCH CỰC

@Kaka Viet Nam mua ngay và luôn, dưới 700k thì nó là con lens biến thái nhất trên đời :v nét căng từ f1.7, khẩu to, màu lên rất đẹp. khuyết điểm là bị viền tím khi chụp as mạnh và vòng focus ngắn, ko có click nửa khẩu cũng là hạn chế nhỏ. mua con này lợi hơn mua pentacon nhiều và bokeh ở f1.7 của nó cũng có khả năng ra bong bóng nếu BG cho phép

thích bài này vì cái lý do cuối: lãng mạn và hoài cổ 😁

9615221

@Kaka Viet Nam Mấy con nex nhìn qua màn hình là quá tuyệt với rồi. Nhìn hình rùi đánh giá nhé bạn 😁 chụp raw nên đã qua PTS là không thể thiếu :3

nguyễn chiến 45.3

ảnh minh họa đẹp thế..chả bù cho trưiuớc có ông viết bài MF mà ảnh out hết nét

Mr_nhat

Đăng nhập để thank bác :3
Bác cho e hỏi là e đang đùng fuji thì dùng adapter gì để có thể dùng những lens trên và giá thành khoảng bao nhiêu :3

@Mr_nhat Tùy vào bác thích lens gì , đa số đều có adapter chuyển cho Fuji giá khoảng 300.000đ

@Mr_nhat Rẻ í mà bác. Bác có thể tham khảo ở chữ kí của em 😃

hugoboss

Mình chơi ống minolta đủ loại tiêu cự góp nhặt từ từ 35f2.8, 45f2 , 50f1.7 , 135f3.5 xài chung ngàm md cho sony nex ,vẫn yêu nhất 35f2.8 màu sắc đẹp khá nét nên luôn cắm trên nex

@hugoboss Minolta 35 2.8 là con lens đúng nghĩa ngon bổ rẻ, nó nét hơn cả đàn anh Minolta 35 1.8, lại gọn nhẹ. Nếu dùng A7 thì mình vẫn chơi em nó chứ ko mua CZ 35 2.8 giá 15tr làm gì cho tốn kém 😁

nguyenthanhtan2606

9 năm

@onelight Minolta 35 2.8 là Loại nào vậy anh? Em tìm trên gg ra nhiều loại quá. Giờ không biết mua ở đau. Cảm ơn anh.

bocapran

em cũng chơi mf sau khi đc đọc và xem ảnh trong box m42 ở vnphoto, cảm giác xoay vặn làm mình thoải mái, e cũng nghiên cứu các dòng lens nhưng chưa có đk trải nnhiệm nhiều và thói quen là chỉ cắm 1 lens trên body để chụp, trước em cũng dùng dslr có dùng nét cắt, chip bao nét nhưng ko ăn thua, chuyển qua Ml đúng là khác hẳn tự tin bắn ở 1.4 luôn mà ko sợ.

Funny Wolf

á á 😁 bác chủ topic là người giới thiệu em chơi macro takumar 55 f1.8 nè :D mấy con lens bokeh 15 lá khẩu 100 f2.8 nó đâu có rẻ đâu bác 😔

savio_thanhnhat

Pentaxian lên tiếng đây ạ: ở trên có nói:
"- Với thân máy Sony, Pentax: chỉ có thể dùng ngàm chuyển M42, các ngàm khác đều bị cận nếu không có thấu kính."

vậy cái này để làm gì ạ: http://adaptist.weebly.com/pentax-k-multi-mount.html

Pentax K+ Multi Mount

for non-Weather Resistant DSLR bodies S$98

adaptist.weebly.com

sự thực là body Pentax cùng với ngàm trên: (thay trực tiếp lên body) có thể gắn đc ngàm K Pentax, F Nikon, OM olympus, CY và Konica. trực tiếp vô cùng 1 ngàm ăn lẫy đàng hoàng và không bị cận ạ...

@savio_thanhnhat Mình không chơi Pentax nên không rõ có ngàm này, vậy xin bổ sung vào bài viết. Nhưng cho hỏi cái này ở VN có ai chơi chưa, có bán không? Mình đoán là nhiều người chơi Pentax chắc cũng ko biết cái này 😁

Theo tìm hiểu thì có thể thay ngàm 1 số lens như C/Y thành ngàm for Sony, Pentax, nhưng nó không phổ biến nhiều vì ở VN ko thấy ai bán nên mình cũng ko đề cập.

@onelight ở việt nam thì trước khi con ngàm này ra đời đã có người chế tác cái tương tự như vậy. minh không nhớ rõ là ai. cái này cũng không rõ ở VN có ai đang có chưa. nếu có cũng là Ebay về. bản thân mình đang đợi hàng fake để có giá hấp dẫn hơn sẽ dùng. cộng đồng pentax tuy nhỏ. nhưng họ gắn bó với nhau trong rất nhiều vấn đề. và vì thế khi đã gia nhập cộng đồng này thì gần như ko có j mới mà bạn ko biết. trừ khi bạn ko quan tâm. trước đây đã có nhiều người dùng cách gá lén nikon, cy lên body chụp. cũng ko cần ngàm chuyển.

thêm một chuyện nữa nếu bạn muốn bổ sung đó là body pentax có đo sáng và báo nét cho all lens. cho phép chụp chế độ Av và M với lens MF. nếu là lens pentax A thì còn nhận khẩu trên body. lại có cái trò bấm nút chụp vặn focus khi đúng nét body tự chụp....rất hấp dẫn để chụp mf đấy ạ

@savio_thanhnhat Mình có ghi trong bài viết là chỉ viết những gì đã trải nghiệm (chủ yếu trên Sony A mount và E mount), không phải bài viết bao quát toàn bộ về lens MF trên máy số, nếu bạn có nhiều kinh nghiệm chơi trên Pentax thì có thể viết 1 bài cho riêng body Pentax.

@onelight mình có viết rồi...nhưng cũng ko có thời gian hoàn chỉnh. nếu bạn chưa biết gì về pentax thì bạn có thể bỏ cái tên đó ra khỏi bài viết hoặc viết thẳng luôn là bạn không biết gì về pentax và đừng đưa ra những nhận định mơ hồ.thanks

duck_bones

mùnh Dâng dùng nex 6 + canon FD 50mm f1.8 chất lượng hình thì tạm hài lòng, DoF khá mỏng ở 1.8, điều mình buồn là vặn ra vặn ngàm làm cái mount trên body xước tè lè nên hơi xót :<