Ảnh chụp hiện trường vụ tai nạn của chuyến bay 4U 9525
Vụ tai nạn máy bay tại Pháp đang là vấn đề gây sự chú ý trên khắp thế giới trong những ngày qua. Kết quả điều tra sơ bộ từ hộp đen nghi ngờ rằng nguyên nhân là do cơ phụ đã cố ý cho máy bay đâm vào núi. Tuy nhiên, đây vẫn chỉ là một khả năng và chúng ta phải đợi thêm thời gian mới có kết luận chính thức. Dưới đây là 5 khả năng dẫn đến tai nạn lần này do một chuyên gia giấu tên đưa ra. Ông là người đã có 40 năm kinh nghiệm làm việc tại ban điều tra tai nạn thuộc Cục an toàn vận tải liên bang Hoa Kỳ.
1. Vấn đề bảo dưỡng máy bay
Vào ngày trước khi khởi hành chuyến bay định mệnh, chiếc A320 đã được bảo dưỡng. Ngay khi tin tức về tai nạn được phát đi, các chuyên gia trong ngành đã bắt đầu nghiên cứu tỉ mỉ những bộ phận, thành phần nào trên máy bay đã được sửa chữa, thay thế hoặc vẫn còn hoãn lại. Hơn nữa, một số ý kiến cho rằng đối với một hãng hàng không giá rẻ như Germanwing thì vấn đề bảo dưỡng, duy tu máy bay cần phải được giám sát kỹ lưỡng.
Logo của hãng hàng không Germanwings, công ty con của Lufthansa, hãng hàng không lớn nhất nước Đức và lớn thứ 2 châu Âu, chỉ đứng sau Air France - KLM và xếp trên British Airways.
Theo quy định, dù đó là hãng hàng không giá rẻ hay cao cấp thì chi phí dành cho việc đảm bảo an toàn bay vẫn phải được tuân thủ theo tiêu chuẩn chung. Hơn nữa, công ty mẹ của họ là Lufthansa, hãng hàng không lớn nhất nước Đức và lớn thứ 2 châu Âu, chỉ đứng sau Air France - KLM và xếp trên British Airways. Do đó, chúng ta có thể tin rằng ngân sách dành cho việc đảm bảo an toàn bay sẽ được đảm bảo.
Thường thì các hãng hàng không sẽ hợp đồng với những công ty khác để bảo trì cho máy bay. Nhưng, những chiếc máy bay của Germanwings được bảo trì định kỳ bởi Lufthansa-Technik, hãng có chất lượng bảo dưỡng máy bay cực kỳ cao và có danh tiếng. Mặt khác, Lufthansa đã bắt đầu đưa A320 vào khai thác thương mại từ năm 1991 do đó họ có đủ các kỷ lục bảo trì để phục vụ công tác điều tra.
Dù chưa có bằng chứng cho thấy vấn đề bảo dưỡng đủ nghiêm trọng để trở thành một nguyên nhân gây tai nạn nhưng chúng ta vẫn phải đợi kết luận chính thức từ các cuộc thanh tra. Tuy nhiên, nếu có vấn đề xuất hiện thì quy trình bảo dưỡng của dòng máy bay này phải được thay đổi, không chỉ đối với đội bay của Lufthansa mà còn đối với tất cả các hãng trên thế giới đang khai thác dòng máy bay này.
2. Hư hỏng kết cấu thân máy bay
Quảng cáo
Ảnh chụp chiếc Boeing 737-297 trong chuyến bay 243 của hãng hàng không Aloha Airlines gặp nạn gần đảo Maui, Hawaii.
Theo vị chuyên gia, điểm mà ông chú ý nhất chính là máy bay đã đột ngột hạ độ cao trong thời gian ngắn. Điều này làm ông nhớ lại một thảm họa tương tự: chuyến bay 243 của hãng hàng không Aloha Airlines gặp nạn gần đảo Maui, Hawaii. Khi đó, một phần nóc đã tốc ra khỏi thân khi máy bay ngay khi đạt độ cao 7215 mét. Vụ tai nạn này được xác định là do độ mỏi cơ học xảy ra dọc theo mối nối S-10L. Tuy nhiên, vụ tai nạn chỉ làm thiệt mạng 1 tiếp viên hàng không và làm vài chục hành khách bị thương. May mắn là các phi công đã tìm cách hạ cánh an toàn.
Vị chuyên gia lưu ý thêm rằng do độ cao của máy bay vẫn còn tương đối thấp, nên dù cho hệ thống cung cấp oxy có bị hư hỏng nhưng phi hành đoàn vẫn còn đủ ý thức để xử lý tình huống. Tuy nhiên, nếu 4U9525 rơi vào tình huống tương tự, phi hành đoàn sẽ bất tỉnh do không còn đủ oxy trên độ cao 11582 mét. Mặt khác, hư hỏng thân máy bay cũng có thể khiến cho hệ thống liên lạc bằng radio bị hư theo. Các sự kiện trên có thể lý giải vì sao máy bay không thể phát đi tín hiệu khẩn cấp đúng quy trình trong những phút cuối cùng.
Ông nhận định rằng dù đây là vụ tai nạn trên cạn chứ không phải trên biển và có thể các mảnh vụn có thể thu thập khá đầy đủ, nhưng việc dựa vào đó để xác định nguyên nhân tai nạn cũng không phải là điều dễ dàng. "Vụ va chạm trên không ở tốc độ cao chắc chắn sẽ tạo thêm nhiều tình huống phức tạp gây cản trở quá trình điều tra. Một mặt chúng ta phải thu gom toàn bộ các mảnh vụn để phục vụ công tác điều tra, nhưng chỉ cần 1 mảnh dù là rất nhỏ đã bị cháy và mất đi thì có thể khiến quá trình đi tìm nguyên nhân đi vào bế tắc."
3. Sự cố hệ thống điều áp
Hình ảnh chiếc máy bay Learjet 35 trước giờ cất cánh chuyến bay định mệnh, gặp tai nạn do sự cố hệ thống điều áp
Nguyên nhân hư hỏng cấu trúc có thể dẫn đến tai nạn chỉ trong tích tắc. Nhưng trong trường hợp hệ thống điều áp gặp sự cố, áp suất bên trong sẽ mất dần dần, mãi cho đến khi phát hiện ra thì mọi chuyện đã quá muộn. Đây là sự cố từng xảy ra đối với những chiếc máy bay cỡ nhỏ. Điển hình như vụ tai nạn hồi năm 1999 của chiếc chuyên cơ Learjet 35 chở tay golf nổi tiếng người Mỹ Payne Stewart.
Quảng cáo
Trong tình huống hệ thống điều áp gặp sự cố, nếu vì lý do nào đó phi hành đoàn bị mất ý thức, máy bay vẫn có thể tiếp tục tự bay cho tới khi hết nhiên liệu. Tình huống khác, nếu chức năng tự bay bị vô hiệu hóa bởi các phi công, họ sẽ cố gắng hạ độ cao của máy bay bằng tay trước khi bị ngất do thiếu oxy. Sau đó máy bay vẫn có thể dần dần hạ độ cao và tìm địa điểm an toàn để hạ cánh.
Nếu tai nạn của 4U9525 có liên quan tới nguyên nhân này, chuyên gia cho rằng các hãng nên đẩy nhanh quá trình phát triển hoàn thiện và áp dụng rộng rãi hệ thống tự động hạ độ cao khẩn cấp (AEDS). Hệ thống này có thể phát hiện sự thay đổi áp suất và tự động hạ độ cao máy bay, cho phép phi hành đoàn có thời gian phục hồi. Thậm chí, theo ông thì những mẫu máy bay trong tương lai còn có thể tự tìm sân bay gần nhất và hạ cánh an toàn. Hiện tại, hệ thống AEDS chỉ mới được áp dụng cho một số mẫu máy bay phản lực nhưng chưa được trang bị cho máy bay thương mại. Airbus cũng đang dự định sẽ trang bị AEDS cho mẫu A350 mới của họ.
4. Cháy nổ
Hình ảnh một chiếc McDonnell Douglas DC-9-32 của hãng hàng không ValuJet, tương tự với chiếc đã gặp nạn do bình chứa oxy phát nổ và bốc cháy
Tình huống cháy nổ trên máy bay sẽ nhanh chóng vượt quá kiểm soát của phi hành đoàn. Sự cố cháy nổ có thể xuất phát từ hệ thống điện trên máy bay, hoặc từ khoang chứa hàng, hành lý. Một thí dụ điển hình là vụ tai nạn của chiếc McDonnell Douglas DC-9-32 thuộc hãng hàng không ValuJet vào tháng 5/1996. Khi đó, một bình chứa oxy đã gặp sự cố và phát nổ. Đám cháy đã nhanh chóng lan rộng ra toàn bộ máy bay khiến toàn bộ 100 hành khách và phi hành đoàn 5 người thiệt mạng.
Vị chuyên gia đưa ra giả thuyết là có thể thứ gì đó trong khoang chứa hàng trên chuyến bay 4U9525 bị cháy, ngọn lửa sau đó lan nhanh ra và vô hiệu hóa hệ thống điện, hệ thống thông tin liên lạc và khiến cho phi hành đoàn hoảng loạn, mất khả năng xử lý. Ông cho biết: "Nếu họ phát hiện đám cháy, một trong những hành động đầu tiên là cô lập ngọn lửa và tắt bất cứ hệ thống nào có khả năng duy trì ngọn lửa. Nếu như khói từ đám cháy bốc lên khắp buồng lái, họ cần có một loại mặt nạ đặt biệt để nhìn thấy các thiết bị điều khiển trong làn khói mù mịt. Mặt khác, chiếc mặt nạ còn giúp họ đủ tỉnh táo để đưa chiếc máy bay hạ cánh sau khi phát đi tín hiệu khẩn." (vẫn chưa rõ trên máy bay có trang bị loại mặt nạ này hay không).
Nhắc đến vấn đề này, trước nay cũng có những tranh cãi xoay quanh việc có nên cho phép để pin lithium vào khoang hành lý ký gửi hay không. Chúng có thể dễ mất ổn định nếu không được lưu trữ đúng cách và trong thử nghiệm do FAA tiến hành hồi cuối năm ngoái đã có 2 trường hợp bốc cháy. Nếu thực sự có đám cháy trong khoang hành lý của 4U9525, có thể người ta cần phải siết chặt thêm quy định các loại vật dụng được ký gởi và mang theo lên máy bay.
5. Cố ý gây tai nạn
Ảnh minh họa: Bên trong buồng lái của A320. Liệu vụ tai nạn lần này có phài là do con người cố ý gây ra?
Hôm nay dựa trên những phân tích sơ đồ hộp đen của 4U9525, một số ý kiến cho rằng có thể trong lúc cơ trưởng đi ra ngoài, cơ phó đã khóa trái buồng lái và cho máy bay hạ độ cao để đâm vào núi. Các chuyên gia cho rằng dư luận đang đổ dồn về khả năng này và suy nghĩ này có thể ảnh hưởng tới các phân tích khách quan của điều tra viên. Tuy nhiên, đây cũng là một nguyên nhân không thể loại trừ. Theo thủ tục, các điều tra viên sẽ rà soát lại thật kỹ vấn đề kiểm tra an ninh của toàn bộ hành khách và hàng hóa trên chuyến bay.
Tất cả mọi thứ có liên quan đến chuyến bay đều sẽ được điều tra một cách chi tiết nhất. Hy vọng rằng chúng ta sẽ sớm có kết luận chính thức để không bao giờ để những tai nạn như thế này tái diễn lại một lần nữa. Xin chia buồn cùng với nhân thân của những người thiệt mạng trên chuyến bay định mệnh này.
