Hiện nay có một cụm từ mà chúng ta được nghe nói đến khá nhiều: thiết bị đeo được (wearable), và một phần nhỏ hơn của nó là đồng hồ thông minh (smartwatch). Những thiết bị này đã mang các công nghệ tuyệt vời nhất - nhận dạng giọng nói, sinh trắc học, điều khiển bằng cử chỉ - lên cổ tay của chúng ta nói riêng và lên cơ thể người nói chung. Tuy nhiên chỉ phần cứng thì vẫn chưa làm được gì. Thay vào đó, sự phối hợp với hệ điều hành và phần mềm mới là thứ giúp wearable hay smartwatch trở nên thật sự hữu ích.
Hiện nay có 4 nền tảng lớn được sử dụng trong các thiết bị đeo được: Android, Android Wear, Tizen và Linux. Hãng đồng hồ Pebble thì có một nền tảng của riêng họ, gọi là Pebble OS. Trong thời gian tới chúng ta sẽ có thêm hệ điều hành mới của Apple Watch và LinkIt đến từ hãng làm chip MediaTek. Trong bài viết này mời các bạn tìm hiểu về đặc điểm của từng nền tảng và các thế mạnh riêng của chúng.
1. Android
Đúng, bạn đọc không lầm đâu. Hệ điều hành đang thống trị thế giới smartphone vẫn có thể được mang sang thiết bị đeo được với điều kiện phần cứng của sản phẩm đủ mạnh để gánh được Android. Điều đáng ngạc nhiên đó là không nhiều công ty lớn chọn dùng Android trên các thiết bị đeo được của họ, hay nói hẹp hơn là trên các đồng hồ thông minh. Chỉ có chiếc Samsung Galaxy Gear đời đầu là chạy Android, còn những thiết bị khác thì đến từ những công ty khởi nghiệp như Neptune, Omate.
Bản thân Android không được thiết kế để dùng trên wearable, nó được làm ra để chạy trên smartphone và tablet mà thôi. Chính vì thế, giao diện mặc định của nền tảng này không phù hợp để hoạt động trên những màn hình nhỏ xíu mà các bạn có thể đeo lên cổ tay. Thường thì các hãng sản xuất sẽ phải "chế biến" một giao diện đặc biệt của riêng họ để giúp người dùng thao tác dễ dàng hơn so với việc phải chạm chạm, chọt chọt vào hàng loạt icon và nút nhấn nhỏ xíu.
Android cũng không có một cơ chế đặc thù để đồng bộ các thông số sức khỏe. Nó chỉ có thể dùng những phần mềm bên thứ ba riêng lẻ để thu thập các dữ liệu như số bước chạy, khoảng cách di chuyển, độ cao đã đi được... Việc ghép đôi và truyền tải thông báo từ smartphone sang đồng hồ Android cũng chưa thật sự ngon lành bởi tính năng này không nhận được sự hỗ trợ chính thức từ Google, thay vào đó chỉ do các bên thứ ba phát triển thêm. Đây là nhược điểm lớn nhất của Android khi sử dụng như một OS cho wearable.
Bù lại, các đồng hồ Android có cơ hội tiếp cận với kho ứng dụng Google Play với số lượng phần mềm khổng lồ. Một số sản phẩm không được Google cấp phép cài Play Store sẵn thì cũng có thể xài các kho app bên thứ ba khác để chạy các ứng dụng Android với đủ thể loại, từ các app tiện ích, mạng xã hội cho đến game giải trí. Đây là điểm thường được các công ty quảng cáo khi bán đồng hồ Android.
Thực chất thì hầu hết các smartwatch Android đang có trên thị trường đều làm được những gì một chiếc smartphone có thể làm: từ gọi điện, nhắn tin, kiểm tra email cho đến chụp ảnh bởi chúng có một khe SIM của riêng mình, có Bluetooth, Wi-Fi, camera, màn hình cảm ứng... Sản phẩm dạng này nhắm đến những người dùng muốn xài đồng hồ thông minh thay cho điện thoại chứ không chỉ là một phụ kiện đơn thuần.
Tóm tắt một số tính năng của Android có thể dùng trên thiết bị đeo được:
- Nhận dạng giọng nói: Có
- Hiển thị đồ họa và hình ảnh màu: có, chất lượng cao
- Theo dõi sức khỏe: có, tùy vào thiết bị
- Mã nguồn mở: có
- Chipset hỗ trộ: ARM Cortex A, các chip MIPS, Intel x86
Nhược điểm lớn nhất: không có cơ chế đồng bộ đặc thù giữa điện thoại với đồng hồ
Quảng cáo
2. Android Wear
Cũng xuất phát từ Google nhưng đây là một hệ điều hành được thiết kế riêng cho đồng hồ thông minh, và chỉ để sử dụng trên đồng hồ thông minh mà thôi. Android Wear chỉ mới được ra mắt hồi tháng 3 năm nay nhưng đã nhanh chóng có mặt trên nhiều sản phẩm như LG G Watch / G Watch R, Samsung Gear Live, Sony SmartWatch 3, Motorola Moto 360, Asus ZenWatch...
Về cơ bản thì Android Wear cũng chia sẻ chung phần lõi với Android, tuy nhiên nó đã được tối ưu rất nhiều để vừa chạy được trên phần cứng yếu hơn, vừa tạo ra sự tiện lợi cho người dùng. Android Wear sở hữu khả năng hiển thị bản đồ, tình trạng xe taxi, các tin tức mới nhất và một số nội dung khác dựa vào ngữ cảnh và địa điểm, tương tự như cách mà Google Now hoạt động. Bạn thậm chí còn có thể xem cả tin nhắn, cuộc gọi đến, trả lời lại tin bằng giọng nói của mình và điều khiển chiếc smartphone của mình thông qua đồng hồ đeo tay.
Không thể không kể đến các tính năng theo dõi sức khỏe, ví dụ như đếm số bước đi, lượng calo đã đốt, khoảng cách di chuyển, tình trạng đạp xe hoặc đi bộ ra sao. Tất cả thông số đó sẽ được đồng bộ và phân tích nhờ vào bộ khung phát triển phần mềm mang tên Google Fit. Chúng ta cũng được phép dùng lệnh "OK Google" để thực hiện việc tìm kiếm bằng Android Wear hoặc điều khiển thiết bị mà không cần phải chạm tay vào đồng hồ.
Điều quan trọng nhất: toàn bộ tính năng nói trên đều được Google hỗ trợ chính thức chứ không phải thông qua các phần mềm hay chỉnh sửa đến từ bên thứ ba như đồng hồ chạy Android mà mình nói đến ở phần trên. Chình vì vậy, chúng ta có thể tin tưởng vào tính ổn định của Android Wear cũng như độ tương thích cao với hệ thống thông báo của điện thoại.Quảng cáo
Bù lại, các nhà sản xuất thiết bị Android Wear sẽ không được phép thay đổi, tùy biến hệ điều hành của họ như những gì Android có thể làm được. Google kiểm soát rất chặt khía cạnh này nhằm đảm bảo một trải nghiệm thống nhất xuyên suốt mọi hãng phần cứng, đồng thời đẩy nhanh tốc độ cập nhật mỗi khi hãng ra mắt phiên bản hệ điều hành mới. Nói cách khác, trừ thiết kế và ngoại hình ra thì khi bạn sử dụng chiếc đồng hồ Android Wear nào thì giao diện cũng y như nhau.
Tóm tắt một số tính năng của Android Wear:
- Nhận dạng giọng nói: Có, hỗ trợ rất tốt với Google Now
- Hiển thị đồ họa và hình ảnh màu: có, chất lượng cao
- Theo dõi sức khỏe: có, tùy vào thiết bị
- Mã nguồn mở: có
- Chipset hỗ trợ: ARM Cortex A, các chip MIPS
3. "Apple Watch OS"
Lý do mình để cái tên này trong dấu ngoặc bởi vì đây chỉ là một cái tên tạm mình sử dụng, chứ bản thân Apple không đưa ra tên gọi nào cho nền tảng của mình cả. Tất nhiên, nó sẽ được dùng cho thiết bị đeo được duy nhất của Apple tính đến thời điểm bây giờ: Apple Watch.
Hiện không có nhiều thông tin liên quan đến hệ điều hành này. Chúng ta chỉ mới biết rằng nó là một biến thể của iOS, và Apple đã thiết kế một con SoC riêng của mình (Apple S1) dựa trên kiến trúc ARM để dùng cho Apple Watch. Điều đó mang lại cho chiếc đồng hồ này hiệu năng cao với mức độ tiêu thụ điện thấp, ít nhất là theo những gì hãng hứa hẹn.
Để điều hướng trên Apple Watch, người cũng sẽ thao tác với màn hình cảm ứng tương tự như các đồng hồ Android hay Android Wear. Ngoài ra, chúng ta còn có một phương thức nhập liệu mới: Digital Crown, chính là cái bánh xe tròn nhỏ nhỏ nằm bên cạnh phải của thiết bị. Khi xoay "núm tròn" này, giao diện của ứng dụng sẽ phóng to, thu nhỏ, di chuyển lên xuống... tùy theo ngữ cảnh.
Với Apple Watch bạn cũng có những tính năng rất cơ bản của một chiếc đồng hồ thông minh như: nhiều mặt đồng hồ để lựa chọn, kết nối đồng bộ danh bạ, cuộc gọi, tin nhắn với điện thoại, đo nhịp tim, theo dõi vận động.
Bên cạnh đó, hãng còn cung cấp bộ ứng dụng HeathKit để các lập trình viên viết app cho Apple Watch, và những phần mềm đó sẽ có khả năng đồng bộ, tổng hợp và hiển thị dữ liệu thông qua một phần mềm mang tên Health được tích hợp sẵn trên iOS 8. HealthKit chia sẻ nhiều điểm chung về mặt tính năng với Google Fit của Android Wear.
Tóm tắt một số tính năng của Apple Watch:
- Nhận dạng giọng nói: Có, hỗ trợ Siri
- Hiển thị đồ họa và hình ảnh màu: có, chất lượng cao
- Theo dõi sức khỏe: có
- Mã nguồn mở: không, chỉ dùng với sản phẩm Apple
- Chipset hỗ trợ: Apple S1
Tizen do Samsung và Intel dẫn đầu trong việc phát triển, chính vì thế không lạ khi phần lớn các sản phẩm đeo được của Samsung hiện nay đều chạy nền tảng này. Chúng ta có Galaxy Gear đời đầu đã chuyển từ Android sang Tizen, những model mới hơn như Gear 2, Gear 2 Neo, Gear S cũng chạy Tizen. Tính đến thời điểm hiện tại, Samsung cho biết kho phần mềm của nền tảng này đã có hơn 1000 ứng dụng.
Những chiếc đồng hồ chạy Tizen của Samsung thoạt nhìn thì giống với đồng hồ Android Wear, tuy nhiên chúng không thể chạy được các app của Android Wear hay Android thuần túy. Khả năng kết nối của các smartwatch này cũng hạn chế hơn: chỉ có thể ghép đôi và chạy với điện thoại Samsung, còn với thiết bị của những hãng khác thì có thể mọi thứ không hoạt động như kỳ vọng (ngay cả khi smartphone đó dùng Android).
Những mẫu đồng hồ Tizen của Samsung cũng cung cấp đầy đủ các tính năng mà bạn mong đợi ở một cái smartwatch: hiển thị thông báo từ điện thoại, cho phép chấp nhận hoặc hủy cuộc gọi, xem tin nhắn, email, điều khiển smartphone, đo nhịp tim, theo dõi các thông số sức khỏe... Dữ liệu sau đó sẽ được đồng bộ với ứng dụng S Health cài trên các thiết bị di động Samsung. Cá biệt có chiếc Gear S còn gọi điện, nhắn tin và làm mọi thứ như một chiếc điện thoại thực thụ.
Nếu như Android Wear có Google Fit, Apple Watch có HealthKit thì Tizen có SAMI. Đây cũng là một bộ khung phát triển phần mềm cho phép thu thập, đồng bộ, phân tích dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau rồi hiển thị kết quả tại một nơi cho người dùng xem một cách tiện lợi hơn.
Tóm tắt một số tính năng của Tizen trên đồng hồ thông minh:
- Nhận dạng giọng nói: Có, S Voice
- Hiển thị đồ họa và hình ảnh màu: có, chất lượng cao
- Theo dõi sức khỏe: có
- Mã nguồn mở: có, nhưng hầu hết chỉ tương thích với thiết bị Samsung
- Chipset hỗ trợ: ARM Cortex-M, có thể nhiều hơn
Hệ điều hành này mới được MediaTek giới thiệu trong năm nay và nó được xây dựng riêng cho thiết bị đeo được cũng như các đồ gia dụng thông minh. LinkIt sẽ được triển khai trên các vi xử lý nhỏ với mức độ tiết kiệm điện cực kì cao thuộc dòng SoC Aster do chính MediaTek sản xuất, thay vì trên các con chip smartphone như thiết bị Android Wear hiện nay. Chi phí để làm ra những con chip này cũng rất rẻ, hứa hẹn kéo giá bán của wearable xuống mức thấp hơn nhiều so với hiện nay.
Tính năng thú vị nhất của LinkIt đó là chế độ chờ (standby) đặc biệt nhằm mang lại khả năng luôn chạy cho thiết bị đeo được trong khi vẫn đảm bảo thời lượng pin vào khoảng 4 ngày. Hiện nay chưa có một mẫu smartwatch Android Wear nào có thể đạt thời gian sử dụng dài như thế.
Các thiết bị chạy LinkIt dự kiến sẽ được ra mắt vào cuối năm nay.
Tóm tắt một số tính năng của Tizen trên đồng hồ thông minh:
- Nhận dạng giọng nói: có, nhưng tùy thiết bị
- Hiển thị đồ họa và hình ảnh màu: có, chất lượng thấp
- Theo dõi sức khỏe: có, nhưng chưa rõ chi tiết
- Mã nguồn mở: không
- Chipset hỗ trợ: dòng SoC MediaTek Aster
Pebble là một trong những mẫu đồng hồ thông minh bán chạy nhất hiện nay, và thật ngạc nhiên khi Pebble không sử dụng những hệ điều hành lớn nói trên mà tự tùy biến một OS của riêng mình. Nền tảng này được phát triển dựa trên nhân FreeRTOS vốn thường được xài trong các thiết bị nhúng.
Hai mẫu đồng hồ Pebble hiện tại là Pebble vỏ nhựa và Pebble Steel vỏ thép đều sử dụng màn hình trắng đen nên có thời lượng dùng pin rất lâu, lên tới 7 ngày. Chúng chỉ sở hữu những tính năng rất cơ bản, bao gồm việc hiển thị thông báo, chạy vài app nhỏ và kết nối với các ứng dụng sức khỏe trên smartphone để cho người dùng xem thông tin về việc luyện tập thể thao. Nhưng cũng chính nhờ sự cơ bản này mà Pebble có được nhiều khách hàng: khi mua về, người dùng chỉ cần kết nối đồng hồ với điện thoại của mình một cách đơn giản là đã có thể xài được ngay, không cần cấu hình hay cài phần mềm gì nhiều.
Pebble OS có dung lượng rất nhỏ và yêu cầu phần cứng cũng rất thấp so với Android Wear hay Apple Watch OS. Nó thậm chí còn không được tích hợp đầy đủ các bảng mã do bộ nhớ trong của đồng hồ có dung lượng thấp, người dùng Việt Nam phải xài một thủ thuật nhỏ để tiếng Việt có thể được hiển thị đầy đủ. Bù lại độ ổn định của Pebble OS là rất cao, kết nối được duy trì thường xuyên và các thông báo được đẩy từ smartphone sang rất đầy đủ.
Điểm tuyệt vời của Pebble OS đó nó có thể dùng với thiết bị di động chạy cả Android lẫn iOS nên lượng khách hàng tiềm năng của hãng không bị giới hạn vào một trong hai nền tảng này.
Tóm tắt một số tính năng của Pebble OS trên đồng hồ thông minh:
- Nhận dạng giọng nói: không
- Hiển thị đồ họa và hình ảnh màu: có, nhưng chỉ trắng đen
- Theo dõi sức khỏe: có, nhưng hầu hết đều dựa vào điện thoại
- Mã nguồn mở: có
- Chipset hỗ trợ: Cortex M